Devalüasyon Nedir?

Devalüasyonun Tarihsel Örnekleri: Türkiye

Türkiye’de ilk devalüasyon, 1946 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu devalüasyonda 1,29 olan USD fiyatı, 2,83’e yükseltilmiştir. Türkiye’nin en büyük devalüasyonu, 1958 yılında yapılmıştır. Adnan Menderes hükümeti döneminde 2,83 olan USD, 9 TL’ye çıkmıştır. Temel amaç, esasen ihracatın olumlu etkilenmesidir ancak üretim yetersizliği sebebiyle ithalatın da artması, ilgili devalüasyonun beklenen etkiyi vermemesine sebep olmuştur.

Devalüasyonun Nedenleri Nelerdir?

Devalüsyonun en temel amacı, ülkenin ticaret açığını dengelemektir. Devalüasyon sonucunda düşen yerli para değeri, yabancı yatırımcının ülke ekonomisine ilgisini artıracak ve ihracat artacaktır. Özellikle ihracata dayalı büyüme modeli benimsenen ülkelerde, devalüasyonun önemi oldukça büyüktür.

Devalüasyon Olursa Ne Olur? Etkileri ve Sonuçları

Devalüasyon olursa sırasıyla şunlar gerçekleşir:

• Ülke parasının değeri düşürülür, yabancı para değer kazanır.
• Ülkenin yabancı ülkeler ile kıyaslandığında daha avantajlı bir hale gelmesi, ihracatı olumlu etkiler.
• Artan ihracat hacmi, ülke ekonomisinin ticaret açığını kapatır.

Yukarıda verilen adımların gerçekleşebilmesi için üretim düzeyinin yeterli olması gerekir. İhracatın 1 arttı bir örnekte ithalatın yetersiz üretim nedeniyle 2 artması, beklenen sonucu engelleyecektir.

Devalüasyon ile Revalüasyon Arasındaki Farklar

Devalüasyon ve revalüasyon, birbirinin zıttı olan iki kavramdır. Devalüasyon, para biriminin değer kaybetmesi anlamına gelirken revalüasyon, ülke parasının değerinin artırılmasını ifade eder. Örneğin 1,29 olan USD değerinin 1,19’a düşmesi, USD’nin değer kaybettiği, yerli paranın ise değer kazandığı anlamına gelir.

Devalüasyonun Uzun Vadeli Ekonomik Etkileri Nelerdir?

Devalüasyonun uzun vadede ülke ekonomisine birçok etkisi bulunur. Devalüasyonun etkileri, aşağıdaki şekilde ele alınabilir:

• İthalat maliyetini artırır.
• Ülke ihracatının uluslararası piyasada rekabet gücü artar.
• Enflasyonu artırır. İthal mali fiyatlarının artması, piyasalara yönelik enflasyonist bir baskı oluşturabilir. Yerli üreticiler, artan hammadde maliyetleri nedeniyle fiyat artışına gidebilir.
• Ülkenin cari açığı azalır.

Devalüasyon İle Enflasyon Arasındaki İlişki Nedir?

Devalüasyon ile enflasyon arasında dolaylı bir ilişki vardır. Devalüasyon, belirli durumlarda enflasyonun artmasına sebep olabilir. Devalüasyon sebebiyle ithal mal fiyatlarında meydana gelen artış, yerli üreticinin hammadde ihtiyacı nedeniyle fiyat artışına gitmesine sebep olur. Meydana gelen fiyat artışı ise enflasyonu beraberinde getirir.

Devalüasyon ve Döviz Kuru Politikaları

Devalüasyon, sabit döviz kuru sistemlerinde uygulanır. Ödemeler dengesi açık veren hükümetler, sabit kur sisteminde devalüasyon gerçekleştirebilir. Döviz kurunun piyasada belirlendiği esnek kur rejiminde ise devalüasyon yapılmaz.

Devalüasyonun İhracat ve İthalat Üzerindeki Etkileri

Devalüasyon, ihracat ve ithalatı doğrudan etkiler. Ülke parasının değerinin düşürülmesi, ihracatın artmasını beraberinde getirir. Ülkenin uluslararası piyasada rekabet gücünün artması, ihracatını da artırır. İthalat ise devalüasyon sonrası maliyetli hale gelir ve yüksek olasılıkla azalır.

Devalüasyonun Şirketler Üzerindeki Etkileri

Devalüasyon, ülkeleri etkilediği gibi şirketleri de etkiler. Özellikle dolar bazında borcu bulunan şirketler, devalüasyon sebebiyle borç hacmini artırmış olur. Örneğin doların 1 TL olduğu bir örnekte 1000 dolar borcu bulunan bir şirketin 1000 TL olması gerekir. Doların 2 TL’ye çıkması durumunda 1000 dolar olan borç 2000 TL olarak ödenir ve şirket maliyetini artırır.

Devalüasyon Kararı Nasıl Alınır?

Devalüasyon, bir para politikası aracıdır ve genelde Merkez Bankası tarafından uygulanır. Merkez bankaları ve hükümetler, ülkenin ekonomik durumunu ve cari açığını göz önünde bulundurarak devalüasyon kararı alabilir.

Devalüasyonun Borsa ve Yatırımcılar Üzerindeki Etkileri

Devalüasyon, yabancı yatırımcının ülkeye gelmesine sebep olabilir. Borsada avantajlı bir konuma gelen, uygun fiyatlı olan ülke para birimi, yatırımcının ülkeye döviz getirmesini sağlayabilir. Ani ve büyük bir devalüasyon ise tam tersi bir etkiye sebep olur. Yatırımcının güven kaybına uğraması, yerli ve yabancı yatırımcının borsadan uzaklaşmasına sebep olabilir.