Para Piyasası Fonu Nedir?

Para Piyasası Fonlarının Özellikleri Nelerdir?

Para piyasası fonları, genellikle likiditesi yüksek, risk oranı düşük kısa vadeli borçlanma araçlarından meydana gelir. Hükümet tahvilleri, bonolar, ticari makbuzlar, yüksek likiditeli ve düşük riskli araçlara örnek verilebilir. Para piyasası fonlarının özellikleri şu şekilde örneklendirilebilir:

• İstikrarlı bir getirileri vardır.
• Kısa vadeli nakit ihtiyaçları için ideal yatırım çözümleridir.
• Likiditesinin yüksek olması bu para piyasası fonlarını oluşturan enstrümanları cazip kılar.
• Piyasada hareketliliğin yüksek olduğu dönemlerde dahil para piyasası fonları nispeten öngörülebilir ve hareketlilikten arınmış getiri sağlar.
• Genellikle anapara korumalı olmaları risk oranlarını düşürür. Kısa vade ile kıyaslandığında düşük riskli olmaları daha avantajlı olmalarını beraberinde getirir.

Para Piyasası Fonlarının Tarihçesi ve Gelişimi Nasıldır?

Para piyasası fonlarının tarihçelerini, yatırım fonlarının tarihçesine paralel olarak anlatmak mümkündür. Dünya’da yatırım fonlarının meydana çıkması ve gelişimi 1900’lü yılların başına dayanır. İlk yatırım fonu olarak kabul edilen The International Securities Trust of America, 1921 yılında ABD’de kurulmuştur. Fonun faaliyete başlaması 1924 yılı mart ayında gerçekleşmiştir. Yatırım fonlarının tam anlamıyla gelişimi ise 1960’lı yıllarda olmuştur.

Türkiye’de yatırım fonlarının kurulmaları 1960’lı yıllardan itibaren gündem olmuş, bu fonların kurulmasına yönelik yasal düzenlemeler ise 1981 tarihli Sermaye Piyasası Kanunu ile başlamıştır. Ardından Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 1986 tarihli tebliğ edilen Menkul Kıymetler Yatırım Fonu Belgelerinin İhracına ve Halka Arzına Dair Esasları belirlenmiştir. Yatırım fonları 1987 yılında faaliyete geçmiştir.

Para Piyasası Fonunun İçinde Bulunan Enstrümanlar Nelerdir?

Para piyasası fonu, birden fazla enstrümana yatırım yapılmasını sağlar. Bir sepet görevi gören bu fonda birçok yatırım aracı bulunur. Para piyasası içerisinde bulunan enstrümanlar şunlardır:

• Repo: Repo, bir menkul değerin ilk satıcı tarafından geri alınması taahhüdü ile satılması işlemidir. Özetle repo, alım vaadiyle satımdır. Repo vadesi genellikle 1-45 gün arasında değişikli gösterir.
• Ters Repo: Bir menkul değerin geri satım vaadiyle alınmasıdır. Ters repo, satım vaadiyle alım olarak özetlenebilir. Merkez bankası, likidite fazlasının bulunduğu dönemlerde piyasada dengeyi sağlamak için portföyünde bulunan kıymetleri ileri bir tarihte tekrar almak taahhüdü ile satar.
• Kamu ve Özel Sektör Borçlanma Araçları: Tahvil ve bono kamu ve özel sektör borçlanma araçları olarak kabul edilir. Tahvil, bir yıldan uzun süreli bir borçlanma senedidir. Bono ise en çok bir yıl vadeli olarak işlem görür.
• Mevduat Hesapları: Mevduat hesapları, para piyasası fonları enstrümanları arasında yer alır. Paranın belirli bir vade ve faiz oranı üzerinden bankaya yatırılması, mevduat hesaplarının temelini oluşturur.
• Katılma Hesapları: Faizsiz bankacılık ilkesine dayanır. Birikimlerin kar-zarar esasına bağlı olarak belirli bir vadeyle bankaya yatırılması katılım hesaplarının temelini oluşturur.

Para Piyasası Fonu Nasıl Alınır?

Para Piyasası Fonları bankalar ve yatırım şirketleri aracılığıyla satın alınabilir. Fon satın alım işlemi aynı zamanda TEFAS (Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu) üzerinden de gerçekleştirilebilir. TEFAS, Türkiye’de yatırım fonu alım-satım işlemlerini kolaylaştıran bir elektronik platformdur. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından lisanslandırılmış olan bu platform, Türkiye’deki tüm yatırım fonlarına tek bir noktadan erişim imkanı sağlar. TEFAS Para Piyasası Fonu alım işlemleri 7 gün 24 saat gerçekleştirilebilir.

Para Piyasası Fonu Nasıl Satılır?

Para Piyasası Fonu satım işlemi banka şubelerinden, bankaların Müşteri İletişim Merkezi kanallarından, internet bankacılığından ve mobil bankacılıktan gerçekleştirilebilir. Bazı portföy firmaları da alım-satım işlemlerini destekler. Yapılacak alım-satım saatleri değişiklik gösterebilir. Örneğin Akbank Para Piyasası Fonu Getirisi için satım işlemi şu saat aralıklarında yapılır:

• İnternet Bankacılığı, Mobil Bankacılık, Müşteri İletişim Merkezi ve ATM’ler üzerinden 24 saat esasına göre işlem gerçekleştirilebilir.
• Banka şubelerinden 09.00-16.00 saat aralığında satım işlemi gerçekleştirilebilir.

Fonun özellikleri, yatırım yapılan kuruluş ve valör, alım-satım saatlerini doğrudan etkiler. Para piyasası fonu satım saatlerini öğrenmek için öncelikle yatırım yapılacak kanala karar vermek gerekir. Örneğin TEFAS fon alım-satım işlemleri 09:30-13:30 arası gerçekleştirilebilir.

Para Piyasası Fonlarına Yatırım Yapmanın Avantajları Nelerdir?

Para Piyasası Fonu, yatırımcıların günlük nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tercih ettikleri, kısa vadede getiri sağlayan bir fondur. Fonda vadenin kısa olması, yatırımcıların birikimlerini efektif bir şekilde değerlendirmelerini sağlar. Efektif değerlendirme ise portföy değerini artırır ve pozitif getiri sağlar. Bankalar aracılığıyla fon alım-satımı gerçekleştirilebilir. Para Piyasası Fonu avantajları aşağıdaki gibidir.

• Düşük Risk: Yatırım sabit getirili ürünlere yapılır. Bu sayede kayıp riskleri ortadan kalkar.
• Alt Limitsiz Yatırım: Yatırım alt limiti bulunmaz. Para Piyasası Fonu getirisi hesaplama yapılırken alt limit bulunmaz.
• Yüksek Likidite: Para piyasası fonları, yüksek likidite ile bilinir. Kolay bir şekilde nakde çevrilebilmeleri, acil nakit ihtiyaçlarının giderilmesini sağlar.
• Enflasyona Karşı Koruma: Para piyasası fonları, enflasyonun olumsuz etkilerine karşı belirli seviyede koruma sağlar. Piyasadaki dalgalanmalardan etkilenmemesi ise riski minimize eder.

Para Piyasası Fonlarına Yatırım Yapmanın Dezavantajları Nelerdir?

Para piyasası fonu genel olarak avantajlı ve risksiz bir yatırım aracıdır. Para piyasası fonunun dezavantajları ise aşağıdaki gibidir:

• Risksiz bir yatırım aracı olmasına karşılık genellikle düşük getiri sağlar.
• Faiz oranlarına duyarlı olması sebebiyle faizlerin düşmesi, bu fonun getirisinin de düşmesine sebep olabilir.
• Yatırım yapılan enstrümanların iflas etmesi durumunda fonun değeri etkilenebilir.
• Enflasyonist dönemde reel getiri sağlamayabilir.

Para Piyasası Fonu Riskli mi?

Para Piyasası Fonu genellikle mevduat, hazine bonosu gibi enstrümanlardan oluşması sebebiyle düşük riskli kabul edilir. Yatırımların kısa vadeli olması ve likit enstrümanlar içermesi risk oranını azaltır. Para Piyasası Fonu getirisi genellikle istikrarlıdır ve düşük dalgalanma oranına sahiptir.

Yatırımların risk oranları 1-7 aralığında değişir. 1’den yediye doğru gidildikçe söz konusu yatırımın risk oranı da artar. Para piyasası fonu risk oranı ise bankadan bankaya değişiklik göstermekle birlikte ortalama 1-2 aralığında kabul edilir. Bazı bankaların risk ölçümü çerçevesinde belirledikleri oranlar aşağıdaki gibidir.

• Ziraat Portföy para piyasası fonu risk oranı 1’dir.
• İş Portföy para piyasası fonu risk oranı 1, temkinli fon sepeti fonu risk oranı 2’dir.
• Denizbank Portföy para piyasası fonu risk seviyesi 1’dir.
• HSBC Portföy para piyasası fonu risk oranı 1’dir.

Para Piyasası Fonu ile Diğer Yatırım Fonları Arasındaki Farklar Nelerdir?

Para piyasası fonunu diğer yatırım fonlarından ayıran en temel unsur, düşük riskli hatta genelde risksiz olmasıdır. Mevduat, repo, tahvil ve bono yatırım araçlarından meydana gelen para piyasası fonu, düşük risk barındırması sebebiyle diğer yatırım fonları ile ayrılır.

Para Piyasası Fonu Valör Saati Kaç?

Fon işlemlerinde valör, işlemin yapıldığı tarih ile resmi olarak gerçekleştiği tarih arasındaki zaman farkını ifade eder. Para Piyasası Fonları için valör saati değişiklik gösterir. Bazı fonlarda valör anında gerçekleşirken bazı fonlarda farklı bir zaman belirlenebilir. Örneğin iş günlerinde 09.00-16.00 arasında gerçekleştirilen işlem için gerçekleşme fiyatı hesaplanırken aynı gün fiyatı dikkate alınır. Saat 00.00-08.59 aralığında gerçekleştirilen işlemlerde ilk iş günü için ilan edilen fiyat baz alınır.

Para Piyasası Fonlarında Stopaj Var mı?

Risk oranı düşük, likiditesi ve getirisi yüksek bir yatırım olan Para Piyasası Fonu stopaja tabidir. 30 Nisan tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 8434 sayılı ekli Cumhurbaşkanı Kararı ile ilgili fonlar özelinde uygulanan %0 stopaj oranı %7,5 olarak güncellenmiştir. Yeni stopaj oranı 31.07.2024 tarihine kadar geçerlidir.