Katılım fonu, katılım bankaları tarafından sunulan ve yatırım fonlarına “faizsiz” alternatif sunan fondur.
Faiz kazancı sağlamayan bu fonlar, kira sertifikaları, ortaklık payları, katılma hesapları, altın ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygun görülen ve faize dayanmayan diğer araçlara dayanır.
Katılım Fonları Nasıl İşler?
Katılım fonları, yatırımcıların birikimlerini faize dayalı olmayan çeşitli varlıklarda değerlendirmelerini ve bu sayede kazanç elde etmelerini sağlar. Bir katılım fonuna yatırım yapan bireyler, o fonun içerisinde yer alan birden fazla aracı satın almış olur. Farklı yatırımcıların birikimleri bir havuzda toplanır ve fon değeri, fon birim sayısına bölünerek belirlenir. Gün sonunda fon değeri hesaplanır.
Katılım Fonlarının Türleri Nelerdir?
Katılım fonu, ağırlıklı olarak içerdiği varlıklara ve yatırım süresine göre türlere ayrılır. Katılım fonu türleri aşağıdaki gibidir.
Kısa Vadeli Katılım Fonları
Müşterilerin anlık nakit ihtiyaçlarına yönelik çözüm üreten, günlük değerlenen ve alım-satımı aynı gün içerisinde gerçekleştirilebilen fonlar kısa vadeli katılım fonlarıdır.
Altın ve Değerli Maden Katılım Fonları
Emtia ve Değerli Maden fonları olarak da adlandırılabilecek Alton ve Maden Katılım Fonları, altın, gümüş, tarım, petrol ve değerli madenlere yatırım yapma imkanı sunar. Elde edilen getiri, faizsiz bir getiri olur.
Karma Katılım Fonları
Karma fonları, her bir fon değeri, genel fon portföyünün %20’sinden az olmayacak şekilde belirlenen fonlardır. Karma fonlarda portföyün en az %80’ini ortaklık payları ve kira sertifikaları oluşturur.
Emeklilik Katılım Fonları
Çalıştığı süreçte emeklilik hayatına yönelik yatırım gerçekleştirmek isteyen kişiler, emeklilik katılım fonlarını tercih eder. Katılım emeklilik fonu, yapılan birikimden faizsiz getiri elde edilmesini sağlar. Yatırım, ağırlıklı olarak katılım hesabı ve özel sektör kira sertifikası araçlarından oluşur. Süreç sonunda oluşturulan birikim toplu alınabileceği gibi plan dahilinde, belirli vadelerde de alınabilir.
Ekonomik Koşulların Katılım Fonlarına Etkileri Nelerdir?
Ekonomik koşullar ve katılım fonları arasında doğrudan bir ilişki vardır. Özellikle döviz, değerli maden ve benzeri araçları içeren fonlar, ekonomik koşullardan doğduran etkilenir. Dövizin düşmesi döviz içeren fonların değerini düşüreceği için fonlara yönelik talep doğrudan etkilenir. Yatırım fonunun portföyünde doğrudan döviz bulunmasının yanı sıra dövizden etkilenen, döviz ile bağlantılı yatırım araçlarının bulunması da fonu ve fona yönelik talebi etkiler. Kur riskine açık yatırım fonu türlerine altın katılım fonları örnek verilebilir.
Katılım Fonlarına Yatırım Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Katılım fonlarına yatırım yapılırken temel amaç maksimum getiri elde etmek ve bu getiriyi faizsiz sağlamaktır. Getiriyi maksimize etmek için öncelikle fonun fiyat dalgalanmaları incelenmelidir. Fiyat dalgalanmaları, alternatif getirilere göre ilgili fonun getiri oranını tespit etmek açısından önemlidir.
Kişinin riske yönelik yaklaşımı da katılım fonları açısından önemlidir. Genel bir kabul olarak risk seviyesi düşük fonların alternatif getiri yöntemlerine göre artı ya da eksi yönde farklılaşması ihtimali daha düşüktür. Risk seviyesi yüksek fonların ise gerek artı gerekse de eksi yöndeki getiri ihtimali daha yüksektir. Kişilerin riske yaklaşımları ve getiriye yönelik beklentileri katılım fonu seçimini doğrudan etkileyecektir.
Katılım Fonlarının Avantajları Nelerdir?
Yatırım miktarı fark etmeksizin katılım fonlarına katılan bireylere sunulan bazı avantajlar bulunur. Bu avantajlar aşağıdaki gibidir.
Katılım fonlarını yöneten profesyonel fon yöneticileri, fona yönelik risk analizi, getiri beklentisi gibi detayları analiz eder. Yatırım, yapılan analizler çerçevesinde gerçekleştirilir.
Bir katılım fonu, içerisinde birden fazla yatırım aracı barındırır. (Örneğin altım katılım fonu) Yatırım araçlarının birden fazla olması, risk dağılımını sağlar.
Bireysel yatırımcıların uluslararası araçlara yatırım yapması kolaylaşır.
Katılım fonlarında vergi avantajı bulunur. %10 stopaj oranı bulunan katılım fonlarında, katılım hisse senedi fonu yoğun olan fonlar için %0 vergi avantajı da bulunur.
Katılım Fonlarının Dezavantajları Nelerdir?
Katılım fonları, faizsiz finans prensiplerine göre çalışır. Faizsiz finans prensipleri gereği yatırım yapılabilecek şirket ve varlık seçenekleri sınırlıdır. İslami hassasiyetlere uygunluk kriterinin bulunması fon yöneticileri açısından sürecin daha karmaşık ve maliyetli olmasına sebep olur.
Katılım Fonu Riskli mi?
Mevduat fon olarak da adlandırılan katılım fonlarının risk oranları, portföyün içerdiği varlığın türüne ve dağılımına göre değişiklik gösterir. Portföyde bulunan fiyat dalgalanmaları, piyasa koşulları ve fon yöneticisinin yönetim stratejisi katılım fonu risk seviyesini doğrudan etkiler. Riskten kaçınmak için katılım fonlarının risk oranları incelenebilir. Düşük riskli yatırımlar, risk oranının düşük olması sebebiyle avantajlı kabul edilse de değişken bir getiri sunmaları bu yatırımları dezavantajlı da kılar.
