Rezerv Para Ne İşe Yarar?
Rezerv para uluslararası ödemelerde kur farkından kaynaklı oynaklığı minimuma indirir. Rezerv paranın fonksiyonları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Merkez Bankaları tarafından uluslararası ödeme işlemleri için tutulur.
- Rezerv para kur farkı riskini azaltarak uluslararası ticareti kolaylaştırır.
- Rezerv para uluslararası ödeme işlemlerini, yatırımlarını ve borçların geri ödenmesini kolaylaştırır.
- Ülkelerin kullandıkları emtiaların önemli bir bölümü rezerv para cinsinden fiyatlandırılır böylece ülkelerin kasalarında kullanılan emtiaların ödemesi için yeterli para olur.
Rezerv Para Birimleri Nelerdir?
Uluslararası kabul gören rezerv paranın döviz cinsi tarihsel olarak farklılık göstermiştir. Günümüzde rezerv para cinsi olarak Amerikan Doları kabul edilirken, tarihsel olarak yıllara göre global olarak kabul gören rezerv para döviz cinsleri aşağıda listelenmiştir.
- 1450 - 1530: Portekiz reali
- 1530 - 1640: İspanyol reali
- 1640 - 1720: Hollanda guldeni
- 1720 - 1815: Fransız livresi
- 1815 - 1920: İngiliz sterlini
- 1920 - Günümüz: Amerikan doları
Merkez Bankaları Neden Rezerv Para Tutar?
Merkez Bankası rezervleri nakit ve altın gibi diğer değerlerden oluşur. Merkez bankalarının rezerv para tutma sebepleri aşağıda sıralanmıştır.
- Yerel para biriminin belirli bir seviyede tutulmasını sağlamak
- Olası finansal ya da ekonomik krizlerde likidite sağlamak
- Ülkenin uluslararası finansal yükümlülüklerini yerine getirmek
- Ülke içinde yapılacak büyük projeleri fonlamak
- Yabancı yatırımcılara güven vermek
Amerikan Doları Nasıl Küresel Rezerv Para Haline Gelmiştir?
İkinci Dünya Savaşı sonrasında hızlı gelişen Amerika Birleşik Devletleri ekonomisinin küresel ekonomi üzerinde önemli bir etkisi olmaya başlamıştır. Bir dönem ABD Gayrisafi Yurtiçi Hasılası (GSYİH), tüm diğer ülkelerin GSYİH’sine eşit olmuştur. Bu gelişmelerin sonucunda Amerikan dolarının küresel anlamda rezerv para olması dünya ekonomisi için bir gereklilik olmuştur. 1944 yılında Bretton Woods Anlaşması ile birlikte Doğu Bloğu ülkeleri haricindeki 44 ülke Amerikan dolarını resmi rezerv para birimi olarak kabul etmiştir. Amerikan dolarının rezerv para statüsü günümüzde de artarak devam etmektedir.
Fransız Livresi Nasıl Rezerv Para Haline Gelmiştir?
18. yüzyılda Fransa’nın Hollanda’yı işgal etmesi ile birlikte Fransa dönemin en güçlü para birimi olan Livre basmaya başlamıştır. 1700’lü yılların başından Fransız Devrimi sonrasına kadar küresel olarak kabul gören rezerv para birimi Fransız livresi olmuştur.
İngiliz Sterlini Nasıl Küresel Rezerv Para Haline Gelmiştir?
Doğu Hindistan Şirketinin yükselişi ile birlikte İngiliz sterlini dünya ticaretinde çok önemli bir seviyeye gelmiş, Britanyalı tüccarlar da dünya ticaretinde söz sahibi olmuştur. Birinci Dünya Savaşı sonra yaşanan ekonomik genişlemenin yavaşlaması ile birlikte İngiltere’de işsizlik artmış ve İngiliz Sterlininde devalüasyon gerçekleşmiştir. 1920 yılından itibaren İngiliz sterlini rezerv para statüsünü yitirmiştir.
Hangi Para Birimleri Rezerv Para Olarak Kabul Edilir?
Günümüzde kabul gören rezerv para statüsündeki para birimi Amerikan Dolarıdır ve ülkelerin çoğunluğunun rezerv para portföyünün önemli bir bölümünü Amerikan doları oluşturur ancak olası riskleri azaltmak ve portföy oluşturmak için merkez bankaları rezervlerinin İngiliz sterlini (GBP), Euro (EUR), Çin yuanı (CNY) ve Japon yeni (JPY) olarak tutabilir.
