Yüksek Enflasyonda Birikimlerin Değeri Nasıl Korunabilir?

Bir ekonomide tüm hizmet ve mal fiyatlarının sürekli yükselmesine enflasyon denir yani paranın satın alma gücünün azalması olan enflasyon, aynı miktar parayla daha az hizmet ya da mal satın almaya neden olur.

Enflasyonun kaynağına göre birçok çeşidi vardır. Enflasyon kaynağının tespit edilip derecesinin ölçülmesi önemlidir çünkü yüksek enflasyonun oluşması, belirsiz bir ekonomik ortam yaratır ve ekonomik istikrarsızlığa yol açar. Enflasyon ortamında yatırım yapmak, paranın enflasyona karşı korunmasında yaygın bir yöntemdir. Doğru yatırım sadece enflasyondan korunmayı değil bunun yanı sıra enflasyon sürerken de paranın değerini artırabilmeyi sağlar. Enflasyonda yatırım yaparken gayrimenkul, hisse senetleri, tahviller gibi seçenekler değerlendirilebilir, elbette yatırımın getirisi ve riskleri doğru analiz edilmelidir. Paranın değerini korumak için faiz, sıklıkla başvurulan yöntemlerden birisidir ancak faiz getirisi ile paranın değerini artırmak için faiz oranlarının, enflasyonun üstünde olması gerekir.

Enflasyon Nedir?

Fiyatlar genel düzeyinin hissedilir ve sürekli artışı, enflasyon olarak adlandırılır. Fiyatlar genel düzeyi, ulusal ekonomide tüm hizmet ve mal genel fiyat düzeylerinin artış göstermesi anlamına gelir ve bu durum paranın alım gücünün sürekli azalması demektir.

Enflasyon ve fiyat artışı birbiriyle karıştırılan kavramlardır. Fiyat artışı belirli bir hizmet ya da mal fiyatının yükselmesi anlamına gelirken enflasyon, genel ülke ekonomisinde tüm hizmet ve mal fiyatlarının artış göstermesi durumudur. Birçok farklı sebepten ötürü enflasyon ortaya çıkabilir. Enflasyonun ortaya çıkmasındaki genel sebepler şu şekildedir:

Para arzındaki artış
Hizmet ve mal maliyetlerinin artması
Yetersiz üretim kapasitesi
Milli para biriminin diğer para birimlerine göre değer kaybetmesi
Fiyat artışı beklentisi
Para politikaları

Enflasyon Alım Gücümüzü Nasıl Etkiler?

Gelir gider arasındaki dengeyi bozan enflasyon, yükseldikçe vatandaşın alım gücü giderek düşer. Enflasyon ile alım gücü arasında ters orantı söz konusudur. Yüksek enflasyon, vatandaşın kısa vadede fiyat değişimlerini anlamasını zorlaştırır ve bu durumda aynı miktar parayla daha az mal veya hizmet satın alınabilir. Örneğin enflasyon yükselmeden önce 100 TL ile marketten 10 ürün alındı; ilerleyen süreçlerde 100 TL ile bu 10 ürünün yalnızca 6 tanesi alınabiliyorsa bu durum, enflasyonun yükseldiği anlamına gelir. Eğer enflasyon kontrol altına alınmaz ve yükselmeye devam ederse aynı birim para yani 100 TL ile alınabilecek ürün sayısı da giderecek azalır ve paranın değeri sürekli olarak düşer.

TÜFE ve ÜFE gibi fiyat endeksleri, enflasyonun ölçülmesi için kullanılır ve aşağıdaki şekilde etki eder:

TÜFE yani Tüketici Fiyat Endeksi, tüketicinin karşılaştığı fiyat değişimlerini gösterir.
ÜFE yani Üretici Fiyat Endeksi, yükselen enflasyonun enerji maliyetleri, çalışan maaşları ya da hammadde fiyatları gibi kategorilerde üreticilere yansıyan tarafını gösterir.

Fiyat endeksleri üzerinden aylık ve yıllık ölçümler yapılabilir. Elde edilen endeks değerlerindeki değişimler ise enflasyon oranını ortaya çıkartır.

Enflasyon Neden Yükselebilir?

Çeşitli sebeplerden enflasyon yükselebilir. Enflasyonu yükselten faktörlerin başlıcaları şunlardır:

Maliyet enflasyonu
Talep enflasyonu
Gayrimenkul piyasası

Maliyet Enflasyonu

Maliyet enflasyonu türünde mal/hizmet fiyatlarının yükselmesinin sebebi, toplam üretimin azalmasıdır. Ham madde gibi üretim maliyetleri artış gösterdiğinde, fiyatlar yükselir ve bu durum arzın azalmasına neden olurken talep değişmez. Bunun sonucunda ek üretim maliyetleri, ürün ve hizmet fiyatlarının yükselmesine neden olur. Doğal felaketler ya da savaş gibi etkenlerle üretimin sekteye uğraması da maliyet enflasyonunu ortaya çıkartır. Örneğin dolar TL kurundaki artış ve Rusya'nın Ukrayna işgali; petrol, gıda ve emtia (ticarete konu olan malların tümü) fiyatlarını yükselterek maliyet enflasyonuna neden olmuştur.

Talep Enflasyonu

Bir ürün/hizmet için tüketici talebinin, ürün/hizmetin arzını (üretimini) geçmesi halinde söz konusu ürün/hizmetlerin fiyatlarında artış oluşur ve talep enflasyonu ortaya çıkar. Eğer söz konusu ürün ve hizmet, ekonomide popülerliğe sahipse bu durum, talep enflasyonunun hızla yükselmesine neden olur. Faiz oranlarında yapılan düzenlemelerle kolaylıkla kontrol edilebilecek bir enflasyon türüdür. Örneğin Covid-19 salgını sırasında vatandaşların maske ve kolonya gibi ürünlere olan talep artışı, üretimi geçtiği için fiyatların yükselmesine neden olmuştur. Başka bir örnek olarak Rusya'nın Ukrayna işgali sonucunda yağ yüklü gemilerin Türkiye'ye gelememesi, vatandaşta yağ stoklarının biteceği kaygısı oluşturması, yağa olan talebin artmasına neden oldu. Üretim, söz konusu talebe karşılık veremediği için yağ fiyatları yükseldi ve talep enflasyonu oluştu.

Bugünün Enflasyonu Yarının Enflasyonunu Etkiler mi?

Bugünün enflasyonu, yarının enflasyonunu etkileyebilir. Ekonomide verimsizlikler ve dengesizlikler sonucu, yapısal enflasyon sorunları ortaya çıkabilir. Fiyatların sürekli yükselmesine neden olan bu yapısallık, yüksek oranlarda enflasyonu devam ettirebilir. Yapısal enflasyonun görülmesi, paranın bugünkü değeri üzerinden gelecekte elde edilebilecek değerini analiz edebilmeyi zorlaştırır. Ürün ve hizmetlerin fiyat artışlarındaki süreklilik ve bozulmalar, piyasada bir belirsizlik ortamı oluşturur. Bu durumda maliyet koşulları hafiflese bile belirsizlik ve yapısal sorunlar, yüksek enflasyonun devam etmesine neden olabilir.

Birikimlerimizin Değerini Enflasyon Karşısında Nasıl Koruyabiliriz?

Birikimi olan kişiler için yüksek enflasyon dönemleri, paranın değerinin düşeceği anlamına gelir ancak enflasyonun yatırımcılar için önemli bir ekonomik gösterge olduğu unutulmamalıdır. Birikimi olanlar, enflasyondan etkilenmeyen yatırımlar aracılığıyla hem paranın değerini koruyabilir hem de doğru yatırımlar sayesinde mevcut birikimi artırabilirler. Birikimi olan ve enflasyondan korunma yolları arayan yatırımcılar için şu yatırım seçenekleri oldukça idealdir:

Altın yatırımı
Borsa yatırımı
Mevduat faizi

Altın Enflasyondan Korur mu?

Enflasyondan korunma aracı olarak altın yatırımı, birikimini değerlendirmek isteyen yatırımcıların ilk seçenekleri arasında yer alır. Altın yatırımı, uzun vadede güvenli bir yoldur ancak yatırımcılar tarafından varlık fiyatları ve enflasyon arasındaki ilişki doğru anlaşılırsa daha iyi yatırım stratejileri planlanabilir. Altın fiyatları genellikle yüksek enflasyon oranlarında ve ekonomik karışıklık hallerinde yükselme eğilimindedir. Dolayısıyla enflasyondan korunma için uzun dönemde altın, mantıklı bir yatırım aracı olurken kısa vadeli enflasyon dalgalanmalarında riskli bir yatırım aracına dönüşebilir. Sonuç olarak doğru koşullarda altın yatırımı, enflasyona karşı etkilidir ancak altın yatırımının da kendi içerisinde riskleri olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Uzmanların enflasyon döneminde yatırıma dair tavsiyesi; altın ve borsa yatırımlarının birlikte değerlendirilmesidir çünkü tarihsel olarak inceleme yapıldığında iki yatırım seçeneğinin bir arada kullanılması, enflasyona karşı önemli bir koruma sağlayacağını gözler önüne serer.

Borsa Enflasyondan Korur mu?

Borsa ve hisse senetleri piyasası, enflasyona karşı koruma sağlayan yatırım seçenekleri arasındadır. Enflasyon borsa ilişkisinde, hisse senetleri enflasyondan korunma aracına dönüşür çünkü yerel paranın değer kaybetmesi sonucunda hisse senetleri döviz bazında ucuzlar. Söz konusu ucuzlama, hisse senetlerinde yükselişe neden olur. Borsa enflasyon ilişkisinde bir diğer önemli nokta ise yüksek enflasyon dönemlerinde piyasa fiyatlarının artması, şirket karını olumlu yönde etkiler. Dolayısıyla enflasyon ile borsa arasında paralel bir ilişki olduğu söylenebilir.

Borsa yatırımı ile yüksek enflasyona karşı kendini korumak isteyen yatırımcıların dikkat etmeleri gereken noktalar şunlardır:

İyi hisselere yatırım yapılmalıdır.
Uzun vade hedeflenmelidir.

Mevduat Faizi Enflasyondan Korur mu?

Yatırımcıların birikimlerini belirli bir süre için bankadaki vadeli hesaplarına yatırmaları ile elde edilen yatırıma, mevduat faizi denir. Vadeli mevduat hesapları günlük, aylık ya da yıllık vadeli hesap olarak açılabilir. Mevduat faiz oranları, serbest piyasadaki arz talep dengesine göre belirlenir ve özellikle enflasyondan korunmak amacıyla yatırımcıların tercih ettiği bir seçenektir. Son dönemlerde bankaların enflasyona karşı koruma sağlayan vadeli mevduat ürünleri sunmaları, yatırımcıların enflasyonun etkilerinden korunmak amacıyla birikimlerini bu alanda değerlendirmelerini hızlandırdı.

Paramı Nasıl Değerlendirebilirim?

Yüksek enflasyon dönemlerinde, para değerini sürekli olarak kaybeder. Parayı enflasyondan korumak için çeşitli yatırım seçenekleri mevcuttur. Özellikle altın, mevduat faizi, borsa ve hisse senetleri gibi enflasyondan etkilenmeyen yatırımlar tercih edilmelidir. Elbette yatırım yaparken doğru analiz ve stratejiler geliştirerek getiri ve risk faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır çünkü her yatırım kendi içerisinde çeşitli riskleri barındırır. Parayı enflasyondan korurken, birikimi arttırmak için kısa ve uzun vadeli enflasyon yatırım planları yapılmalıdır.

(Yatırım tavsiyesi değildir.)

Hiperenflasyonda Neye Yatırım Yapılır?

Enflasyonun yılda %200 sınırını aşması durumuna, hiperenflasyon adı verilir. Bir diğer adı dörtnala enflasyondur ve bu enflasyon türünde para değerini çok hızlı bir şekilde kaybeder. Hiperenflasyonda alışılmış yatırım yöntemleri, daha riskli hale gelebilir. Paranın değerini hızla kaybettiği bu durumda, borsa ve hisse senedi piyasasına yatırım yapmak birikimi korurken daha yüksek getiri potansiyeli olan bir seçenektir.

Mevduat Faizi Mi Altın Yatırımı mı?

Birikimlerini değerlendirmek isteyen yatırımcılar mevzuat faizi ve altın yatırımı arasında kalabilirler. Bu durumda yatırımcının elde etmek istediği getiri ve hangi vadede kazanç elde etmek istediği gibi konular üzerine durulmalıdır. Altın yatırımı, doğrudan faiz getirisi sağlamaz ayrıca piyasa koşullarına bağlı olarak hızlı iniş çıkışlar gösterebilir. Uzun vadeli yatırımlar için altın, daha uygun bir seçenek olarak görülür. Uzun vadeli ve yüksek enflasyon dönemlerinde paranın değeri hızla düşeceği için birikimi, mevcut para biriminde kalmamak yatırımcı için mantıklı bir seçenek olabilir. Bankaların enflasyona karşı koruma sağlayan vadeli mevduat ürünleri de yine yatırımcıların tercih edebileceği bir seçenektir.

Ekonomik Krizde Neye Yatırım Yapılır?

Ekonomik krizde yatırımcılar, pek çok farklı seçeneği değerlendirebilirler. Borsa yatırımı, uzun vadeli yatırım planı yapanlar için uygun olup risk toleransı düşük bir seçenektir. Ekonomik kriz ve yüksek enflasyon dönemlerinde uzmanlar, çoklu yatırım yapılmasını tavsiye ederler. Altın yatırımı, uzun vadeli hedefi olanlar için uygundur. Altın fiyatları pek çok farklı durumdan etkilenir. Altın yatırımı yapabilmek için ülkenin bulunduğu ekonomik pozisyon, enflasyon ve döviz piyasasındaki hareketlilik takip edilmelidir. Mevduat faiz oranları değerlendirilerek bu alanda da yatırım yapılabilir. Önemli olan nokta, piyasanın durumu ve ekonomik hareketlilikleri doğru analiz edebilmektir.

Krizde Vatandaş Ne Yapmalı?

Parasını ekonomik krizden ve enflasyondan korumak isteyen vatandaşlar, yatırım yaparak bu dönemi fırsata çevirebilirler. Önemli olan husus, piyasayı iyi analiz etmek ve doğru yatırım araçlarını kullanmaktır. Özellikle altın yatırımı, borsa yatırımı ve mevduat faizi gibi seçenekler enflasyon dönemlerinde yatırımcıların sıklıkla tercih ettiği seçenekler arasında gelir.

Her yatırım seçeneğinin kendine göre çeşitli avantajları ve dezavantajları vardır bu yüzden yatırımcıların harekete geçmeden önce ülkenin ekonomik hareketliliği, piyasanın durumu gibi konular hakkında araştırma yapması gerekir.