Bobin Nedir?

Bobin ya da indüktörün bilinmesi gereken bazı özellikleri vardır. Bobinin özellikleraşağıdaki gibidir:

• Bobinin üzerinden geçen akım aniden değişmez.
• Elektrik devrelerinde L harfi ile gösterilir ve birimi H (Henry)’dir.
• Gerilim ortadan kalktığında bobindeki akım, azalarak yok olur.
• Bobinler, elektrik enerjisini manyetik alan biçiminde depolar.
• Bobinlerin içinden elektrik akımı geçer.

Bobin, iletken teller sayesinde elektrik akımının belirli seviyelerde inip çıkmasını sağlayarak elektriğin kontrol altına alınmasını kolaylaştırır. İletken bir tel olan bobin teli ise devre elemanı olarak elektronik ortamlarda kullanılmaktadır.

Bobinin değeri tur sayısı, sargı boyu, elektromıknatıs (her iki ucu da manyetik maddeleri çeken elektrik akımı kullanılarak elde edilen mıknatıs), kullanılan telin kalınlığı ve mandren çapına bağlıdır. Bobin değeri Henry birimi ile hesaplanır. Mandren, bobinlerin üzerine sarıldığı kısma denir.

Bobin, XL= 2π.F.L formülü ile hesaplanır.

F: Frekans

L: Endüktans

Örneğin F= 25 Hz ve L= 12 olmak üzere bir bobinin değerini hesaplayacak olursak 2π.f.L formülünden;

2.(3,14).25.12= 1884 Ω olarak bulunur.

Bobinin manyetik alanı B= µ.n.I formülü ile hesaplanır. Burada B manyetik alanı, µ manyetik geçirgenliği, n sarım yoğunluğunu ve l ise indüktörün uzunluğunu temsil eder.

Manyetik Alan: (Manyetik Geçirgenlik) x (Sarım Yoğunluğu) x (İndüktörün Uzunluğu)

Bobinlerin, AC ile işlev yapan bir devrede akıma karşı gösterdiği direnç artıyorken DC ile işlev yapan bir devrede çalıştığında, akıma sadece omik direnç (akım ve gerilimin aynı fazda olduğu, açı farkı oluşturmayan yüklerin oluşturduğu direnç) gösterirler. Örneğin, bobine DC akımı uygulandığında önce yalıtkan sonra ise iletken olur.

Bobinler yani indüktörler günümüzde pek çok alanda faaliyet göstermektedir. Bunun başlıca örneği elektronik alanlardır. Bunun dışında motorlar, hoparlörler ve trafolar da indüktörlerin kullanım alanlarıdır. Mıknatısa karşı oluşturacakları itme gücünden dolayı motorlarda, metal kontağın iletime geçmesi için röle içerisinde, diyaframın bobine bağlanıp havayı hareket ettirerek ses dalgası oluşturması için hoparlörlerde kullanılır.

Çift bobin bass, iki şekilde bağlanmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:

1. Subwoofer’ı 1 Ohm’a Bağlamak: Çift bobinli 2 Ohm subwooferın hoparlör kablosu terminalleri bulunur.Hoparlör kablosu terminalleri, pozitif veya negatif olarak işaretlenir.Amplifikatörün pozitif terminaliyle hoparlörün pozitif terminali arasına hoparlör kablosu bağlanır.Birinci ve ikinci hoparlör terminal setinin pozitif terminalleri arasına hoparlör kablosu bağlanır. Amplifikatörün negatif terminaliyle hoparlörün negatif terminali arasına hoparlör kablosu bağlanır.Birinci ve ikinci hoparlör terminal setinin negatif terminalleri arasına hoparlör kablosu bağlanır.

2. 4 Ohm Subwoofer’ın Kablolanması:Çift bobin bass 2 Ohm subwooferdaki hoparlör kablosu terminalleri bulunur.Amplifikatör ve subwooferdaki pozitif terminal arasına hoparlör kablosu bağlanır.Aynı işlem negatif terminaller için de tekrarlanır.İkinci hoparlör setinin pozitif terminali ile, ilk setin negatif terminali arasına hoparlör kablosu bağlanır. İlk terminal serisinin negatif terminali ile amplifikatör arasına hoparlör kablosu bağlanarak işlem tamamlanır.

Selenoid bobin, manyetik alanı meydana getirmek veya var olan manyetik alanı kullanmak için oluşturulur. Selenoid bobin, yapay bir mıknatıs çeşididir. Sıkıştırılmış sarmal yapıda bir bobindir.

Bobinin birimi Henry (H)’dir. Henry, elektromanyetikte indüktans birimidir. Birim adını Amerikalı bilim insanı Joseph Henry'dan almıştır. Henry, elektriksel endüktansın SI (uluslararası birimler sistemi) türetilmiş birimidir.

Tesla bobini düşük akım, yüksek voltajda alternatif akım üretmek için kullanılan bobinlerdir. Tesla bobininin yapım aşaması aşağıdaki gibidir:

• Plastik boru etrafında ince bakır tel yaklaşık 400 kere dolandırılır.
• Boru bantlanır ve kalın tel ile 3-4 kere dolandırılır.
• 22K direncin ucu, transistörün Base ucuna lehimlenir.
• İnce bakır telin bir ucu, transistörün Base ucuna lehimlenir.
• Kalın bakır telin bir ucu, transistörün Collector ucuna lehimlenir.
• Pilin negatif ucu transistörün Emittor ucuna, pozitif ucu anahtara lehimlenir.
• Anahtar ve kalın bakır telin boş uçları, 22K direncin boşta kalan tarafına lehimlenir.

Günümüzden farklı olarak Tesla bobinleri, 1900’lü yıllarda spark-gap radyo vericilerinde kullanılırken şimdi ise eğlence ve eğitim sektörünce kullanılmaktadır.

Bobin, araçlara ateşleme sisteminde kullanılan bir devre elemanıdır. Bobin bozulduğunda motor titreşimli olarak çalışmaya başlar. Araç stop etmeye başlar. Araç performansı giderek düşmeye başlar. Araçlarda kullanılan bobinler arızalandığında tek çözüm değiştirmektir. Ayrıca bobinler, bobin sarma makinesinde epoksi gibi izolasyon malzemeleri kullanılarak onarılır.

Bobin sarma makineleri transformatörler, motorlar,indüktörlerdekibobinleri sarmakiçin kullanılır.Öncedenmanuel olarak yapılan telleri sarma işlemini, bobin sarma makineleri sahip olduğu mekanizma sayesindetel çapı, bobinspirigibi bilgiler girildikten sonra başla tuşuna basıldığında bobinler otomatik olarak sarılmaktadır.

Makinelerin fiyatları marka, kalite, satıcı, ürün tipi gibi birçok özelliğe göre belirlenir. Bobin sarma makinelerinin genel fiyatları 3500 - 4000 TL civarlarındadır.

Sentetik ve saydam yapıdaki misinanın bobine sarılmış halidir. Balıkçılık sektöründe, oltalarının bir parçası olarak sıklıkla kullanılmaktadır.

Bobinlerin tane fiyatları oldukça uygundur. Marka, satıcı gibi kriterlere göre fiyatlar değişmektedir. Çeşitlerine göre bobin fiyatları aşağıdaki gibidir:

• Direnç Tipi Bobin: +0,80 TL
• SMD Tipi Bobin: +(2-6) TL
• Kapasitör Tipi Bobin: +2 TL
• Toroid Bobin: 2 TL’den başlamaktadır.
• Radyal Bobin: Radyal bobin fiyatları 1,5 TL’den başlamaktadır.

Bobinler, manyetik alan oluşturucu özelliğe sahiptir. Mıknatıs ile elektrik üretirken manyetik etkiyi arttırmak için kablolar bir bobine sarılır. Bobine sarılan tel, bakır tel olmalıdır. Mıknatıs, bu bobinin içinde hızlıca hareket ettirilerek elektronların harekete geçmesi sağlanır. Bu, hareket eden manyetik alanın elektronlara etkisi ile gerçekleşir. Ardından elektrik yükü oluşur. Böylece “Mıknatıs ile bobinden elektrik nasıl üretilir?” sorusunun cevabı verilmiş olur.

Kondansatör, elektrik yükünü depolama özelliğine sahip olan, bir yalıtkan malzemenin iki metal tabaka arasında yerleştirilmesi ile ortaya çıkan elektrik ve elektronik devre elemanıdır. Bobin de kondansatör de elektrik enerjisi harcamaz. Fakat kondansatör devreye bağlı olduğu durumda gerilimi geri bırakırken bobinler gerilimi ileri kaydırır.

Bobinler, elektrikli cihazlarda manyetik alan oluşturmaya yardımcı olan özelliği nedeniyle birçok alanda kullanılmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:

• Telekomünikasyon
• Sağlık sektörü
• Bilgisayarlar
• Ev aletleri
• Ağır sanayi
• Güç üretimi

Doğru akımda bobinler, elektromıknatıs olarak kullanılmaktadır. Manyetik alan oluşturarak işlev yapmaktadır.

Doğru akımda devre bobinleri birçok alanda kullanılmaktadır. Bunlar besleme kaynakları, radyo devreleri, anten yükselticileri, TV devreleri gibi alanlardır.