Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) Nedir?

Türkiye’deki yenilenebilir enerji santralleri, 2015 yılından beri Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) standardına göre sertifikasyon işlemi yapıyor. Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) sertifikasyonu işlemini ise IREC Yenilenebilir Enerji Türkiye Platformu Foton Enerji yürütmektedir.

Türkiye’de Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) kapsamında kayıt yaptıran ilk santral Nevşehir Avanos’taki 47 MWe kurulu güce sahip Bayramhacılı HES projesidir.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC), piyasaya dayalı bir araçtır ve yenilenebilir enerjiyi, küresel bir sürdürülebilirlik stratejisine entegre etmenin etkili bir yoludur. Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC), satın almak çevresel liderliği gösterir, pazara yenilenebilir enerji tüketiminin tercih edildiğine dair bir sinyal gönderir ve değişen enerji davranışına olan bağlılığı belirtir.

Her bir Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC), 1 MWh yenilenebilir enerji üretildiğinin kanıtını temsil eder ve bu yenilenebilir enerjinin ürettiği çevresel faydaları içerir.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) alınıp satılır. Bir şirket, elektrik tüketimi için belge olarak Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) satın aldığında, satılan yenilenebilir enerji, kayıtlardan silinir. Bu standartlaştırma sayesinde, sahipliğin izlenmesi, taleplerin doğrulanması ve I-REC'lerin yalnızca bir kez satıldığından emin olunur.

Santral sahibinin veya santralin yenilenebilir enerji sorumluluğunu devralmış tüzel kişi, I-REC şirket kayıt formu doldurarak başvuru yapabilir. Şirket kayıt işlemi tamamlandıktan sonra lisanslı santraller için ve lisanssız santraller için ayrı olmak üzere tekrar ayrıntılı bir form daha doldurulur ve Foton Yenilenebilir Enerji Sertifika Platformuna iletilir.

Alınan santral kaydı 5 yıl geçerlidir. 2021 yılı için; Lisanlı Santral Kayıt Bedeli 8.000 Türk Lirası, Lisanssız Santral Kayıt Bedeli 6.000 Türk Lirası ve Sertifika İhraç Bedeli ise 0.20 TL/MWh’dir.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) Sertifika Hesabı, ihraç edilen sertifikaların kayıtlarının tutulması ve saklanabilmesi için tasarlanmıştır. Sertifika hesabı bulunan şirketlerin sertifika aktarımını ve itfasını kendilerinin yapabileceği bir uygulamadır. Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) Sertifika Hesabına, The International IREC Standard Derneği üzerinden başvurulur. I-REC Sertifika Hesabı Açılış ücretlerini The International IREC Standard Derneği belirler. İlk hesap açılış ücreti

2500 Euro’dur. Hesap yıllık tadil ücreti ise 2000 Euro’dur.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) Platform Hesabı, I-REC sertifika hesabı gibi sertifikaların ve belgelerin tutulduğu veritabanıdır. Sertifika aktarımı, yalnızca platforma erişimi olan şirketler arasında yapılır.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) Platform sağlayıcısı Foton Energy ile Foton I-REC Platform Kullanıcı Sözleşmesi imzalanarak IREC Platform Hesabı oluşturulur.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) alma koşulları şunlardır: 

• Foton Yenilenebilir Enerji Sertifika Platformuna şirket kaydı ve cihaz kaydı yaptırmak için başvuru formları doldurulmalı ve başvuru ücretleri ödenmelidir.
• Kayıt sırasında beyan edilen tüm bilgiler (santral bilgileri, elektrik üretimi yapan cihazın bilgileri vs.) doğrulanmalıdır.
• Teslim edilen formlar onaylandığında başvuru sahibi firma, beyan ettiği santralin ürettiği her 1 MWh elektriği sertifikalandırmak için başka bir form daha doldurmalıdır.
• I-REC sertifikasyonun tüm aşamaları için gerekli olan beyan ve başvuru formları Foton Yenilenebilir Enerji Sertifika Platformuna iletilmelidir. 

Merak edilen her şey için https://fotonplatform.com/kayit/ adresinden bilgi alınabilir.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) tedarik danışmanlığı, Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) sertifikasyonu ile ilgili başvuru öncesi, sırasında ve sonrasında danışmanlık sağlamak amacıyla Türkiye’de farklı firmalar tarafından yürütülmektedir.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası Danışmanlığı, sürdürülebilirlik standartlarına uygun bir işletmeye sahip olmak ve yenilenebilir enerjiyi, direkt üreticisinden satın alma konusunda yardım verilen danışmanlık hizmetidir.

Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) sayesinde tüketicilerin elde edeceği kazanımlar aşağıdaki gibidir.

• Tüketici, tedarik ettiği enerjinin içerisindeki yenilenebilir enerji oranını net şekilde bilecek.
• Tüm Dünyada belirlenen sıfır karbon ayak izi hedefine yaklaşılmış olacak.
• Serbest elektrik tüketicisi, kullandığı enerjinin yeşil enerji olduğunu bilecek.
• Sanayinin her alanında yenilenebilir yeşil enerji kullanımı artacak.
• Tüketiciler, Dünya çapında yeşil enerji kullanımını destekleyen teşviklerden yararlanabilecek.
• İhracat yapan firmalar, sertifika şartı isteyen firmalarla Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) alarak ticaret yapabilecek ve bu şekilde ticaret ağını genişletebilecek. 

Her yenilenebilir enerji sertifikası, yeşil enerji hedefi içerir. Piyasadaki üreticilerin, enerji kaynaklarını doğru değerlendirmesi ve yenilenebilir enerji üretimi için vizyonuna ve hedefine uygun sertifikasyon için adım atması gerekir.

Ancak Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC), tüm Dünyada yankı uyandıran en güncel sertifikasyon şemasıdır ve yenilenebilir enerji standardı açısından belirleyicidir. Bu nedenle, üreticiler ve tüketiciler I-REC tercih edebilir.

Uluslararası standartlar içeren ve Dünya üzerinde yürürlükte olan her tür piyasayı, enerji tedariki anlamında belirli nitelikleri taşımaya yönelten zorunlu veya gönüllü düzenlemeler içeren sertifikasyon şemalarıdır.

1. Guarantees of Origin (GO)

Avrupa ülkelerinde üretilen enerjinin niteliğini belirlemek ve belirtmek için geliştirilen bir enerji sertifikasyonu şemasıdır. AB’nin 20009/28/EC sayılı Yenilenebilir Enerji Direktifi ile yürürlüğe girmiştir. Başta gönüllülük çerçevesinde yürütülürken 2018’de, AB’nin 2. kez hazırladığı Yenilenebilir Enerji Direktifi (REDII) GO sertifikaları ile AB üyeliği bulunan ülkelerdeki elektrik tedarik şirketlerine GO sertifikası kullanımı üzerinden yenilenebilir elektrik kotası getirilmiştir. Bu sebeple zorunlu sisteme geçilmiştir. GO sertifikaları, European Energy Certificate System (EECS) aracılığıyla itfa edilebilir.

2. Renewable Energy Certificates (REC)

Kanada’da ve Amerika’da üretilen yenilenebilir enerjinin niteliğini belirlemek için hazırlanan bir sertifikasyon şemasıdır ve International Renewable Energy Certificates Standard (I-REC Standard) sistemi üzerinden itfa edilebilir.

3. International Renewable Energy Certificates (REC)

Gelişmeye devam eden ülkelerde üretilen yenilenebilir elektriğin niteliğini belirlemek için hazırlanan bir sertifikasyondur ve International Renewable Energy Certificates Standard (I-REC Standard) sistemi üzerinden itfa edilebilir.

Türkiye'de I-REC Sertifikası ile faaliyet gösteren 355 tane elektrik santrali vardır ve bunların önde gelenleri aşağıda listelenmektedir:

• Adıgüzel Hidroelektrik Santrali
• Alaşehir Jeotermal Elektrik Üretim Santrali
• Andırın Hidro Elektrik Santrali
• Azmak Hidroelektrik Santrali
• Bereket 1-2 Hidroelektrik Santrali
• Bafa Rüzgar Santrali
• Bayramhacılı Hidroelektrik Santrali
• Boreas 1 Enez Rüzgar Santrali
• Cıngıllı Güneş Enerji Santrali
• Dalaman Hidroelektrik Santrali
• Dayıcık Güneş Enerjisi Santrali
• Feslek Hidroelektrik Santrali
• Göktaş Hidroelektrik Santrali
• Gökyar Hidroelektrik Santrali
• Gündoğdu Rüzgar Enerji Santrali
• Kargı Hidroelektrik Santrali
• Kayaduzu Rüzgar Enerjisi Santrali
• Kemer Hidroelektrik Santrali
• Kıllık Rüzgar Santrali
• Kıyıköy Rüzgar Enerjisi Santrali
• Korudağı Rüzgar Enerjisi Santrali
• Kürekdağı Rüzgar Enerjisi Santrali
• Manastır Rüzgar Enerjisi Santrali
• Menzelet Hidroelektrik Santrali
• Mentaş Hidroelektrik Santrali
• Pamuklu Güneş Enerjisi Santrali
• Petkim Rüzgar Enerjisi Santrali
• RA Güneş Enerjisi Santrali
• Salihli Jeotermal Enerji Santrali-1
• Salihli Jeotermal Enerji Santrali-2
• Salihli Jeotermal Enerji Santrali-3
• Seferihisar Rüzgar Enerjisi Santrali
• Sırımtaş Hidroelektrik Santrali
• Susurluk Rüzgar Enerjisi Santrali
• Yedigöl Hidroelektrik Santrali
• Kumkısık Biyogaz Santrali
• Kumrular Biyogaz Santrali
• Kuyucak Jeotermal Elektrik Santrali
• IDA JES
• Burgaz RES
• Doğal Enerji Biyokütle Santrali
• Amasya Çöp Gaz Elektrik Üretim Tesisi
• Arkun Barajı ve Hidroelektrik Santrali
• Kulp IV Hidroelektrik Santrali
• Köprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali
• Hacınınoğlu Hidroelektrik Santrali
• Manavgat Barajı ve HES
• Mas 1 Yenilenebilir Enerji Üretim Tesisi
• Mavi Bayrak Doğu Biyokütle Enerji Santrali

Türkiye’de 2020’ye kadar I-REC sertifikasyonu, Green Certificates Company (GCC) isimli sertifika düzenleyici şirket aracılığıyla gerçekleştiriliyordu. 2020’den itibaren Türkiye'de Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) düzenleyici kurumu, Foton Enerjidir. Foton Enerji aracılığıyla şirket kaydı, cihaz kaydı ve sertifikasyon yapılabilir. Ayrıca başvuru formlarına ve ücret bilgilerine ulaşılabilir.

Foton Enerji, Enerji Nitelik Sertifikasına başvuran üreticiler için sertifika oluşturabilir, böylece tüketiciler bu sertifikaları kendi ticari ve finansal anlaşmalarında sürdürülebilir kalkınma raporlarında kullanabilirler.

Türkiye’deki Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) sahibi santrallerin sayısı 49’dur. Türkiye'de Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) sertifikasyonu sağlayan son iki örnek ise Hugo Boss ve Toyota oldu. Ayrıca GittiGidiyor, yıllık 500 MW’lık elektrik tüketiminin tamamını, yenilenebilir enerji kaynaklarından temin edeceğini taahhüt ederek Aksa Elektrikten Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) aldı.

1. Borusan EnBW & HUGO BOSS İşbirliği

Dünyaca ünlü moda markası HUGO BOSS, 6 Mayıs 2020’de yapılan açıklamaya göre; İzmir’de 65 bin m² üzerinde bulunan üretim tesisleri için Borusan EnBW Enerjiden Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) satın aldı. Bu satın alma ile Borusan EnBW Enerjinin, Erzurum İspir’deki 21,90 MWe kurulu gücü bulunan Yedigöl HES projesinin I-REC sertifikaları itfa edilmiş oldu.

2. Toyota & EnerjiSA İşbirliği

Toyota, Kartal’da bulunan ve toplam 17.639 m² olan Genel Müdürlük yerleşkesi ile Orhanlı’da bulunan ve toplam 16.150 m² olan Yedek Parça ve Eğitim Merkezi için EnerjiSAdan, Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) satın aldı. Bu satın alma ile EnerjiSAnın farklı yenilenebilir enerji santralleri için I-REC sertifikaları itfa edilmiş oldu.

2020 yılı Ağustos ayında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yayınlanan Elektrik Pi̇yasasında Yeni̇lenebi̇li̇r Enerji̇ Kaynak Garanti̇ Belgesi̇ Yönetmeli̇ği̇ (YEK-G) ile Türkiye’de yenilenebilir enerji sertifikasyonuna geçiş şeması oluşturuldu.

Elektrik Piyasasında Yenilenebilir Enerji Kaynak Garanti Belgesi Yönetmeliği’ne (YEK-G) göre; global örneklerde olduğu gibi Türkiye sınırları içinde faaliyet yürütmekte olan yenilenebilir enerji santrallerinin ürettiği her bir 1 MWh elektrik için bir YEK-G belgesi tanımlanacak.

Elektrik Piyasasında Yenilenebilir EnerjiKaynak Garanti Belgesi Yönetmeliği’ne (YEK-G) göre amaç ise: “Elektrik üretimi ve tüketiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması ve çevrenin korunması amaçlarıyla tüketicilere tedarik edilen elektrik enerjisinin belirli bir miktarının veya oranının, lisans sahibi tüzel kişiler tarafından yenilenebilir enerji kaynaklarından üretildiğinin takip, ispat ve ifşa edilmesi ile tüketicilere yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin belgelendirilmek suretiyle tedarik edilmesine imkan sağlayan bir yenilenebilir enerji kaynak garanti sisteminin oluşturulması ve bu sistemin ayrım gözetmeyen, objektif, şeffaf bir şekilde işletilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”