Açık Bankacılık Nedir?

Açık bankacılık (open banking), bankaların ve finansal kuruluşların müşterilere ait finansal verileri, müşterilerin onayı ile üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarla (third-party service providers - TPPs) paylaşmasını sağlayan bir sistemdir.

Açık Bankacılık Nedir?

Açık Bankacılığın Amacı Nedir?

Açık bankacılığın temel amacı, bankacılık ve finansal hizmetler sektöründe inovasyonu teşvik etmektir. Açık bankacılık sayesinde finansal hizmetlerin kalitesi ve çeşitliliği artar, müşteri memnuniyeti yükselir, müşteriler daha çeşitli ve özelleştirilmiş finansal hizmetlere erişebilir. Örneğin kişiselleştirilmiş finansal yönetim araçları, bütçeleme uygulamaları ve karşılaştırmalı finansal ürünler gibi hizmetler, açık bankacılık sayesinde geliştirilebilir. Ayrıca açık bankacılık sayesinde bankalar arası rekabetin artması, finansal hizmetlerin maliyetlerini düşürür ve kalite de artar.

Açık Bankacılık Nasıl Çalışır?

Açık bankacılık, müşterilerin bankacılık bilgilerini üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarla paylaşmalarına olanak tanır. Bu paylaşım, genellikle API'ler aracılığıyla gerçekleştirilir. API'ler, farklı yazılım uygulamalarının birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan arayüzlerdir. Günümüzde müşterilerin yarısından fazlası üçüncü taraf uygulamalar kullanarak bankalarına erişim izni vermiştir. Müşteriler, bir üçüncü taraf uygulama kullanarak bankasına erişim izni verdiğinde bankalar, API aracılığıyla bu verileri güvenli bir şekilde paylaşır. Bu süreç, veri güvenliği ve müşteri gizliliği için sıkı düzenlemelere tabidir.

Açık Bankacılığın Faydaları Nelerdir?

Açık bankacılık sayesinde müşteriler daha kişiselleştirilmiş finansal hizmetler alabilir; finansal hizmetler sektörü daha rekabetçi hale gelir. Rekabet, hizmet kalitesinin artmasına ve maliyetlerin düşmesine yol açar. Yanı sıra finansal teknoloji (fintech) şirketleri ve diğer üçüncü taraf hizmet sağlayıcılar, yenilikçi ürünler ve hizmetler geliştirerek sistemin inovasyonunu sağlar. Neticede genel finansal ekosistem daha dinamik ve kullanıcı dostu hale gelmiş olur.

Açık Bankacılık Hangi Düzenlemelere Tabidir?

Açık bankacılık, müşteri verilerinin güvenliği ve gizliliği konusunda sıkı düzenlemelere tabidir. Avrupa Birliğinde, 2018 yılında yürürlüğe giren Açık Bankacılık Direktifi (PSD2) bu alandaki en önemli düzenlemelerden biridir. PSD2, bankaların müşteri verilerini üçüncü taraflarla paylaşmasını zorunlu kılar ve bu sürecin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli standartları belirler. Türkiye'de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından 2020 yılında yayınlanan "Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik" ile açık bankacılıkla ilgili mevzuat sınırları çizilmiştir.

Türkiye'de Açık Bankacılık Uygulamaları Nasıldır?

Türkiye'de açık bankacılık uygulamaları, Avrupa'daki benzer düzenlemelerden ilham alarak geliştirilmektedir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK),, açık bankacılık konusunda çeşitli düzenlemeler ve rehberler yayınlamıştır. 2020 yılında yayınlanan "Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik" ile Türkiye'deki açık bankacılık uygulamaları için yasal bir çerçeve oluşturulmuştur. Türkiye'deki bazı bankalar ve fintech şirketleri, açık bankacılık hizmetleri sunmaya başlamış ve bu alanda yenilikçi çözümler geliştirmektedir. Örneğin, Akbank ve Garanti BBVA gibi büyük bankalar, API tabanlı hizmetler sunarak müşterilerine daha fazla esneklik sağlamaktadır.

Açık Bankacılıkta Karşılaşılan Zorluklar Nelerdir?

Açık bankacılıkta müşteri verilerinin güvenliği ve gizliliği büyük bir endişe kaynağıdır. Bankalar ve üçüncü taraf hizmet sağlayıcılar, veri güvenliğini sağlamak için ileri düzey teknolojiler ve protokoller kullanmak zorundadır. Siber güvenlik tehditleri açık bankacılığın en büyük risklerinden biridir. Düzenleyici standartların sağlanması önemli bir zorluktur. Yanı sıra farklı ülkelerdeki düzenleyici kurallar ve mevzuatlar arasındaki farklılıklar, küresel çapta bir açık bankacılık sisteminin geliştirilmesini zorlaştırmaktadır.

Açık Bankacılığın Geleceği Nedir?

Teknolojik ilerlemeler ve düzenleyici çerçevelerin gelişmesi, açık bankacılığın daha yaygın hale gelmesini sağlar, açık bankacılık uygulamalarının küresel finansal hizmetler piyasasını kökten değiştireceği öngörülmektedir. Ayrıca müşterilerin finansal hizmetlere olan talebi ve beklentileri de bu sistemin gelişimini desteklemektedir. Yapay zeka (AI) ve makine öğrenimi (ML) gibi teknolojilerin entegrasyonu gelecekte, açık bankacılık hizmetlerinin daha gelişkin ve kullanıcı dostu olmasını sağlayacaktır.

İlgili İçerikler

4 Ekim 2024 tarihinde yayınlandı.

Son Güncelleme: 4 Ekim 2024

Çağada Kırım

Tasarruf Uzmanı / Ekonomist

Yazar Hakkında

Çağada Eroğlu Kırım (d.1987, Bursa) yatırımcı, iş insanı ve seri girişimcidir. Lisans eğitimini Koç Üniversitesi İşletme Bölümü ile tamamlayan Çağada Kırım, Londra City Üniversitesi'nde enerji piyasaları üzerine yüksek lisans yapmıştır. Kırım, yüksek lisans eğitiminin devam ettiği süreçte bir dönem Amerika Birleşik Devletleri’nin California eyaletinin Los Angeles kentinde bulunan UCLA’da (University of California, Los Angeles) da eğitim almıştır. Çağada Kırım, 2013 yılında kurduğu encazip.com ile Türkiye’deki elektrik piyasalarının serbestleşmesi ve tüketici lehine gelişmesi konusunda önemli çalışmalar yürütmüştür. Kırım özellikle enerji ekonomisi ve finansal piyasalarda yaptığı başarılı öngörülerle ün salmış ve bu konularda bir referans noktası haline gelmiştir.