Rayiç kelimesi, herhangi bir malın alım satımında kullanılan piyasa değerini ifade eder. Rayiç bedel, alınacak, satılacak, sigortalanacak veya vergisi ödenecek herhangi bir menkul veya gayrimenkulün piyasa değerini belirtir. Rayiç bedel özellikle vergilendirmede, tapu işlemlerinde, sigorta poliçelerinde ve mahkeme tarafından tahkik edilen fiyat araştırmalarında sıklıkla kullanılır. Rayiç bedel hesaplaması çeşitli formüller kullanılarak bir bilirkişi veya ekspertiz uzmanı tarafından yapılır.
Rayiç Sigorta Bedeli Nedir?
Rayiç sigorta bedeli, sigorta poliçeleri içerisinde kullanılan önemli bir veridir. Sigortanın maiyeti, rayiç sigorta bedeline göre değişkenlik gösterir. Rayiç sigorta bedeli, sigortalanan bir mal veya taşınmazın piyasa değerini belirtir. Bu sayede sigortalanmış olan mal veya gayrimenkule herhangi bir zarar gelmesi durumunda ödenecek olan tazminat rayiç sigorta bedeline göre hesaplanır. Sigortacılık sektöründe mal veya taşınmazların güvence altına alınma işlemleri rayiç sigorta bedeline göre yapılır. Rayiç sigorta bedeli aynı zamanda sigorta poliçesi priminin belirlenmesinde de rol oynar.
Rayiç Bedeli Nasıl Belirlenir?
Rayiç bedeli belirlenirken söz konusu mal veya taşınmazın cinsine göre çeşitli faktörler kullanılır. Bunlar genellikle benzer ürünlerin ortalama fiyatları, ürünün ne kadar eskimiş ve ne kadar kullanılabilir durumda olduğu ve ürünün ikinci el fiyatlarıdır. Rayiç bedel özellikle gayrimenkullerde sıklıkla kullanılır. Bir gayrimenkulün rayiç bedelinin belirlenmesinde gayrimenkulün metrekaresi, bulunduğu semtteki diğer gayrimenkullerin fiyatları ve gayrimenkulün yaşı gibi bilgiler kullanılır.
Rayiç Bedel Nasıl Hesaplanır?
Rayiç bedel hesaplaması, rayiç bedeli hesaplanacak mal veya taşınmaza göre değişiklik gösterebilir. Bir gayrimenkulün rayiç bedelinin hesaplanması sırasında izlenen adımlar aşağıdaki gibidir.
- Söz konusu taşınmazın bulunduğu semtte yer alan benzer özellikteki üç farklı gayrimenkulün rayiç bedeli toplanır.
- Söz konusu gayrimenkullerin metrekareleri toplanır.
- Toplam rayiç bedel, toplam metrekareye bölünür.
- Elde edilen sonuç ile rayiç bedeli belirlenmek istenen gayrimenkulün metrekaresi çarpılır.
- Ortaya çıkan sonuç, metrekare başına rayiç bedeli ifade eder.
Rayiç Bedel Hesaplanırken Dikkat Edilen Kriterler Nelerdir?
Rayiç bedel hesaplanırken dikkat edilen kriterler, rayiç bedeli hesaplanan mal veya taşınmaza göre değişiklik gösterebilir. Konutların rayiç bedeli hesaplanırken dikkat edilmesi gereken kriterler aşağıdaki gibidir.
- Konutun hangi şehirde olduğu
- Konutun yer aldığı semtin popülaritesi
- Konutun yaşam alanlarına (hastane, okul, market, avm vs.) yakınlığı
- Konutun cephe tipi ve gördüğü manzara
- Konutun yaşı
- Konutun metrekaresi
- Konutun bir siteye bağlı olup olmadığı ve eğer bağlıysa site tarafından konuta sunulan imkanlar
- Yıpranma payı
Araçların rayiç bedeli hesaplanırken dikkat edilmesi gereken kriterler aşağıdaki gibidir.
- Yaşı
- Modeli
- Motor gücü
- Farklı veya ayırt edici özellikleri
- Kaza geçmişi
Arsaların rayiç bedeli hesaplanırken dikkat edilmesi gereken kriterler aşağıdaki gibidir.
- Bulunduğu muhit
- Metrekaresi
- Arsaya yakın olan sosyal alanlar ve yaşam merkezleri
- Arsanın tarıma uygunluğu
- Yatırım avantajları
Rayiç Bedeli Türleri Nelerdir?
Rayiç bedeli hesaplanırken çeşitli unsurlara dikkat edilir. Rayiç bedel türü, çıkacak sonucu doğrudan etkiler. Rayiç bedel türleri aşağıdaki gibidir.
- Arsa rayiç bedeli
- Araç rayiç bedeli
- Konut rayiç bedeli
Arsa Rayiç Bedeli
Arsa rayiç bedeli, herhangi bir arsanın mevcut piyasa koşullarındaki olağan piyasa değerini ifade eder. Arsa rayiç bedelinin hesaplanmasında arsanın metrekaresi, bulunduğu yer, tarıma uygunluğu, sosyal alanlara yakınlığı ve yatırım avantajları göz önünde bulundurulur.
Araç Rayiç Bedeli
Araç rayiç bedeli, herhangi bir aracın mevcut piyasa koşullarındaki olağan piyasa değerini ifade eder. Araç rayiç bedelinin hesaplanmasında aracın yaşı, modeli, kaza geçmişi, motor gücü ve ayırt edici özellikleri göz önünde bulundurulur.
Konut Rayiç Bedeli
Konut rayiç bedeli, herhangi bir konutun mevcut piyasa koşullarındaki olağan piyasa değerini ifade eder. Konut rayiç bedelinin hesaplanmasında metrekaresi, bulunduğu semt, cephesi, yıpranma payı, bina olanakları, yaşam alanlarına uzaklığı ve bulunduğu şehir göz önünde bulundurulur.
E-Devletten Rayiç Bedeli Nasıl Alınır?
E-devlet üzerinden her il, ilçe ve mahalleye bağlı olan sokak üzerindeki arsalar için rayiç bedel bilgisi edinilebilir. Bunun için e-devlet sistemine giriş yaptıktan sonra arama bölümüne arsanın bağlı olduğu ilçe belediyesinin ismi yazılmalıdır. Ardından çıkan seçenekler içerisinde “Arsa Metrekare Birim Değeri Sorgulama” sayfasına girilmelidir. Bu sayfada mahalle adı, cadde/sokak adı ve yıl bilgisi sorulur. Gerekli bilgiler seçildikten ilgili belediyeye bağlı mahalle ve sokak üzerindeki arsanın rayiç bedeli ekranda gösterilir.
