Şirketler Neden Halka Arz Yöntemini Kullanır?
Halka arz hisse senedi satışı gerçekleştiren firmaların ekonomik açıdan zorlu bir süreçten geçtiği düşünülür. Firmalar, halka arza yalnızca ekonomik zorluklar sebebiyle başvurmaz. Büyüme oranları zaten yüksek olan başarılı firmalar, faaliyet alanlarını genişletmek ve firma gücünü artırmak için ek yatırımlar gerçekleştirebilir. Gerçekleştirilen ek yatırımlar için gerekli olan ek fon, hisse senedi halka arz etmek yoluyla elde edilebilir.
Halka Arz Yöntemleri Nelerdir?
Halka arz, belirli yöntemler ile gerçekleştirilir. Son halka arzlar 3 grupta toplanabilir. Halka arz yöntemleri şunlardır.
- Borsada Satış
- Talep Toplama
- Talep Toplamaksızın Satış
Borsada Satış Yöntemi
Borsada satış yöntemi, hisselerin doğrudan borsada satışa sunulduğu yöntemdir.
Talep Toplama Yöntemi
Talep toplama yönteminde yatırımcıların istekleri de dikkate alınır. Piyasa üzerinden yatırımcıların taleplerinin toplandığı bu yöntemde, toplanan talepler değerlendirildikten sonra satış işlemi gerçekleşir.
Talep Toplamaksızın Satış
Yatırımcılardan talep toplamadan satış yapılması, talep toplamaksızın satış olarak adlandırılır.
Halka Arz İşlemi Kaça Ayrılır?
Halka arz işlemleri ikiye ayrılır. Birincil halka arz ve ikincil halka arz olmak üzere iki çeşit halka arz bulunur. Halka arz aşamaları şunlardır.
- Birincil Halka Arz: Birincil halka az, daha önce halka açık olmayan bir şirketin halka arz edilmesidir. İlk defa halka arz olmak, birincil halka arz olarak adlandırılır.
- İkincil Halka Arz: Birincil halka arza yönelik talebin yetersiz olduğu durumda şirketler ikincil halka arz gerçekleştirir. İkincil halka arz ile beklenen sonuçların alınması amaçlanır.
Halka Arza Katılanlar Nelere Dikkat Etmeli?
Halka açılma, firmalar için olduğu kadar yatırımcılar için de önemlidir. Yatırımcılar halka arza katılmadan önce aşağıdaki unsurlara dikkat etmelidir.
- Halka arz edilen firma hakkında şirket raporu yayınlanır. Şirket raporunun arza katılmadan önce incelenmesi gerekir.
- Firma hakkında araştırma yapılırken varsa ortak olduğu diğer şirketlerin de itibarının incelenmesi gerekir.
- Arzdan önce firmanın sektöründeki konumu, öncülüğü, yatırım değeri ve mali durumu değerlendirilmelidir.
Halka Arz İşlemlerinin Şartları Nelerdir?
Şirketler, hisselerini halka arz etmek için belirli yasal şartları karşılamak zorundadır. Yasal şartların karşılanması için birbirini takip eden bir dizi adımın gerçekleşmesi gerekir. Halk arz için izlenmesi gereken adımlar şunlardır.
- Öncelikle aracı kurumlarla iletişime geçilmelidir. Aracı kurum, şirket hisselerini yatırımcılar ile buluşturacak olan taraftır. Aracı kurumla çalışma yürütebilmek için bir sözleşme imzalamak gereklidir.
- Sermaye Piyasası Kuruluna başvurmak, ikinci adımdır. Halka arz için SPK’ye başvuru yaparak Kurul tarafından sunulan şartların kabul edilmesi zorunludur. SPK, başvuru sürecinde Borsa İstanbul (BİST) ile şirket verilerini inceler. Veriler, genel şirket faaliyetlerini, şirketin piyasa değerini ve benzer diğer bilgileri kapsar.
- Aracı kurumla anlaşma yapılması ve SPK başvurusu ardından halka arz için adımlar tamamlanmış olur. Firma, halka arz için gelen talepleri inceler.
- Halka açılmanın ardından şirket tarafından duyuru yapılır. Duyuru, Kamu aydınlatma Platformu (KAP) aracılığıyla yapılır. KAP duyurusunun ardından firma hisseleri işlem görmeye hazır hale gelir.
Halka Arzın Yatırımcılara Avantajları Nelerdir?
Halka arz firmalar ve yatırımcılar açısından oldukça önemlidir. Yatırımcıların halka arz ile elde edeceği avantajlar şunlardır.
- Düşük fiyatlarla kendi sektöründe önde gelen birçok firmadan hisse sahibi olunabilir.
- Yatırımcılar için yatırım çeşitliliği sağlar.
- Risk oranı azdır.
- Getirisi çeşitli ve çoğu zaman yüksektir.
Halka Arz İşlemlerinde Bankaların Payı Nedir?
Halka açılma sürecinde üç taraf bulunur. Bu taraflar, yatırımcı, firma ve aracı kurum şeklindedir. Bankanın rolü, aracı kurumdur. Bankalar, halka açılmak isteyen firmaların hisselerini aracı kurum olarak yatırımcılarla buluşturur.
Halka Arzın Şirketlere Faydası Nelerdir?
Halka arz, her zaman kötü mali durum nedeniyle gerçekleştirilmez. Firmalar, var olan firma gücünü desteklemek amacıyla da halka açılmaya başvurabilir. Halka arzın şirkete faydaları şunlardır.
- Firmaya faaliyet alanı genişletme amacıyla finansman ve likidite sağlar.
- Firmaya nakit akışının artması firmanın mali yapısını güçlendirir.
- Halka arz, firmanın güvenilirliğini ve bilinirliğini artırır. Bu durum firmanın değerini artırır.
- Firmanın profesyonel ve kurumsal yapısı halka arz ile desteklenir.
Halka Arzın Dezavantajları Nelerdir?
Gerçekleştirilen son halka arzlar ile avantajlı ya da dezavantajlı konuma düşmek yatırımcıya bağlıdır. Doğru adımları atarak ve doğru analizleri gerçekleştirerek hareket eden yatırımcının kar etmesi muhtemeldir. Halka arzın dezavantajları ise şunlardır.
- Halka açılmak belirli sorumlulukları beraberinde getirir. Dönemsel rapor hazırlamak bu duruma örnek verilebilir. Dönemsel raporlar, şirketin iş yükünü artırır.
- Aracı kurumlar ile anlaşma yapılması yeni gider kalemlerinin ortaya çıkmasına sebep olur.
- Hissedarların artması, önemli kararlarda büyük hissedarların onayını almayı gerektirir. Bu durum ise karar alma sürecini uzatır.
